Betaalproblemen voor energie stegen in 2019 niet.

Dat is de conclusie van de VREG, in het ‘SOCIAAL RAPPORT 2019 met betrekking tot de statistieken over huishoudelijke afnemers in het kader van de sociale openbare dienstverplichtingen’, voorgesteld op 16 juni 2020.

Even vooraf …

Dit rapport is géén instrument is om energiearmoede in kaart te brengen. Daarvoor kijken we o.a. naar de Barometer Energiearmoede van de Koning Boudewijnstichting. Dit rapport geeft wél, op basis van de cijfers van commerciële energieleveranciers en netbeheerders (DNB), een indicatie over de betalingsproblematiek van huishoudens op de energiemarkt in Vlaanderen. In die zin duiden de cijfers wel op bepaalde trends in energiearmoede.

Analyse

De VREG stelt vast dat verschillende parameters gunstig evolueren. Dat zien we inderdaad in onderstaande gegevens.

(Bron: infografiek VREG)

Toch zijn er ook frappante vaststellingen.

Aantal lopende en opgestarte afbetaalplannen steeg beduidend.

(Bron: infografiek VREG)

De VREG legt de verklaring vooral bij de verandering van de registratiemethode bij Luminus (uitstel van betaling wordt ook als betaalplan aanzien), en een verandering in het IT-systeem van Essent. Krasse vaststelling, vinden we. Interne problemen bij een energieleverancier die zulke gevolgen hebben? En bovendien vooral kwetsbare klanten treffen?

Een illustratie: Patricia is klant bij Essent en heeft sociaal tarief. Haar inkomen bestaat grotendeels uit een ziekte-uitkering. Patricia kocht een ex-sociale huurwoning en renoveerde die recent, maar het is voor haar echt wel elke maand centen tellen. September 2019 is er de jaarlijkse meteropname, maar er volgt geen afrekening. Zelfs 7 maanden later niet. Niet dat Patricia het daarbij laat. Ze belt veelvuldig met de klantendienst en krijgt telkens andere excuses: Fluvius gaf geen meterstanden door. Fluvius gaf wel meterstanden door maar er werd per vergissing geen afrekening gemaakt. En tot slot: sedert oktober (!) belet een ICT-probleem bij de boekhouding dat er nog afrekeningen worden gemaakt. Patricia zocht ondersteuning bij de lokale woonwinkel en samen bellen ze wekelijks met Essent om hun ongenoegen te uiten. De klantendienst zegt wel te begrijpen dat het niet leuk is, maar ze kunnen het probleem niet verhelpen. Omdat er geen jaarafrekening is gemaakt, krijgt Patricia ook geen correcte voorschotfacturen op basis van haar sociaal tarief en haar verbruik van de gerenoveerde woning. Deze voorschotfacturen worden bovendien nu manueel driemaandelijks opgemaakt. Zonder jaarafrekening kan dat immers niet automatisch. Voor elke driemaandelijkse factuur moet Patricia opnieuw een afbetaalplan afspreken met de klantendienst. 300 euro kan ze immers niet in een keer, binnen de 15 dagen, betalen.

Zie ook :

• Recordaantal klachten over energieleverancier Essent: "Dit ruikt naar oplichting!" (Radio2)
• Facturatieproblemen Essent pas tegen de zomer opgelost (Radio2)

Aantal ingebrekestellingen bij de leveranciers en bij de DNB

In 2019 ontvingen 252.474, ofwel 9,25% van de huishoudelijke afnemers minstens één ingebrekestelling van de leverancier.

Het aantal ‘eerste’ ingebrekestellingen bij de DNB ligt opvallend hoger dan vorig jaar.
Voor elektriciteit 48.074 (56,28% van de huishoudelijke afnemers).
Voor aardgas 33.111 (55,82% van de huishoudelijke afnemers).

Naakte budgetmeters bij de DNB

Een naakte budgetmeter (elektriciteit) is een budgetmeter waarbij je alleen nog energie hebt als je je budgetmeter oplaadt.
Op 31.12.19 waren er 8.279 naakte budgetmeters. Dat is een daling met 10,64% tegenover 2018. Die daling was het gevolg van het proactief activeren van de 10 ampère-functie door de DNB bij mensen die bij hen schuldenvrij zijn. Volgens het Energiebesluit moeten de afnemers deze 10 ampère-functie zelf vragen.

Samenlevingsopbouw pleit ervoor dat 10 ampère-functie voor mensen die schuldenvrij zijn, automatisch wordt geactiveerd. We zullen minister Demir vragen dit op te nemen in het Energiebesluit.

Zelfafsluiting

De DNB zorgt ervoor dat alle huishoudens met een naakte budgetmeter (energie en/of gas), die tussen 1 november en 31 maart minstens 1x gedurende 30 dagen geen oplading doen, worden gesignaleerd aan de OCMW’s.
Voor elektriciteit werden zo 5.728 huishoudens gerapporteerd, of 63,75% van de huishoudens met een naakte budgetmeter elektriciteit.
Voor aardgas werden maar liefst 19.183 huishoudens gerapporteerd omdat ze gedurende 30 dagen geen oplading deden. Dit hoog aantal is zeer opmerkelijk en verontrustend!
In het rapport staat als mogelijke verklaring: ‘mogelijk ligt het cijfer bij aardgas zoveel hoger omdat het voor gezinnen makkelijk is om te leven zonder aardgas in plaats van zonder elektriciteit’.
Men verliest hierbij wel uit het oog dat deze rapportering gebeurt in de winterperiode. Onze vrees is dat veel mensen in de kou zaten omdat ze hun budgetmeter aardgas niet kónden opladen. Hopelijk wisten de betrokkenen dat ze de minimale levering aardgas konden aanvragen bij het OCMW.
Momenteel is het onduidelijk wat de OCMW’s met deze rapportering doen. De aanpak en inzet lijkt erg divers. Nochtans biedt deze rapportering kansen om ernstige situaties van energiearmoede aan te pakken. Maar dat vraag personeel en middelen.

Afsluiting na LAC-beslissing

Het aantal afsluitingen (schorsingen) van zowel elektriciteit als aardgas daalden spectaculair.

(Bron: infografiek VREG)

De belangrijkste redenen tot afsluiting waren:

• Geen toegang hebben tot de meter
• Niet naleven van het afbetaalplan

De oorzaak van de spectaculaire daling heeft te maken met de voorrang die de DNB gaf aan de uitrol van de digitale meters. Daardoor was er minder tijd was voor het uitvoeren van schorsingsopdrachten.

Een andere oorzaak was dat de schulden van vroegere adressen werden gerecupereerd via de actieve budgetmeter, in plaats van een oplaadblokkade te installeren en dit als schorsing te rapporteren.